आपले शेतकऱ्यांबद्दल अनेक गैरसमज असतात. जस की शेतकरी अशिक्षित अडाणी असतो. तो पारंपारिक असतो. त्याला बाजारपेठेचे ज्ञान नसते. या सर्व समज अपसमजांमधून एक केवीलवाने चित्र समोर उभे राहिलेले असते.
त्यातून शेतकऱ्यांबद्दल साधारण दोन प्रतिक्रिया उमटतात. एक म्हणजे दयाभाव ..कणव.
आणि दूसरी तिरस्कार ..
दूसरीमुळे शेतकरी भेकड भ्याड आहे फुकट्या आहे पॅकेजेस वर जगणारा भिकारी आहे लफडेबाज आहे कांगावाखोर आहे अशी मते बनतात व व्यक्त होतात.
ती मते गिरीश कुबेरांपासून खडसे गडकरी ते केंद्रीय कृषीमंत्री राधामोहन यांच्यापर्यन्त सर्वांनी प्रतिनिधिक म्हणून वेळोवेळी व्यक्तही केली आहेत.
पहिल्या कणवेतुन मानभावी सल्ले मिळतात. आधुनिकतेची कास धरा, बाजारपेठेचा अभ्यास करा, उत्पादन वाढवा किंवा सदभावना म्हणून भिक स्वरूप सामाजिक मदतीचे तुकडे (खटकेल पण वास्तव आहे) असे प्रकार होतात. नामचा प्रयोग त्यातलाच. किंवा 10 हजारानी 25 कोटिची मदत त्यातलीच.
शेतीविषयक वास्तव समजून घेतले तर या विधानामागचे कारण लक्षात येईल.
शेतकरी आता जुन्या ग्रामीण कादंबऱ्यात असतो तसा राहलेला नाही. तो अत्याधुनिक बी बियाणे वापरतो. आधुनिक पद्धतीने सिंचन करतो. ड्रीप तुषार सिंचन आणि त्यातलेही लेटेस्ट प्रयोग. खते आणि औषधे यांचे अचूक परीक्षण करून त्यातले लेटेस्ट आणि परिणामकारक ते तो वापरतो. इतकी आधुनिकता.
उत्पादन वाढीची कमाल मर्यादा त्याने गाठलेली आहे केव्हाच. अन्नधान्याबाबतची स्वयंपूर्णता याचेच द्योतक आहे. पिकांचे वेगवेगळे प्रयोग तो करतो. सर्व प्रकारची पिके आणि यांचे प्रयोग सुरु असतात.
तो सकाळी ७ ला शेतात चक्कर मारतो. रोगराई किडीचे निरीक्षण करून सकाळी ८ योग्य औषधाचे नियोजन करून त्याची फवारणी सुरु असते. इतकी तत्परता.
बाजारपेठेचा मागच्या अनेक वर्षांचा ठोकताळा अंदाज त्याच्या कडे असतो. शेतकरी आता सुशिक्षित असतात. ते नेट वापरतात. विविध app वापरतात. पण हे सगळे अंदाज चुकत नसतात तर मुद्दाम चुकवले जातात.
आणि अजून नेहमीचा फंडा असतो कि अमुक एकाने बघा जरबेरा लावून अस उत्प्पन्न घेतले. तमक्याने शेवगा लावून फलाना केले. बिस्तान्याने गुलाब लावून लाखो कमवले.
लाखातील एखाद्या दुर्मिळ उदाहरणाचे जनरलायझेशन होऊ शकत नाही.
पेट्रोल पंपावर काम करणारा प्रत्येकजण धीरुभाई बनू शकत नाही.
प्रत्येक वर्कशॉपवाला जमशेदजी बनू शकत नाही.
प्रत्येक गवंडी अडाणी अंबानी बनू शकत नाही.
प्रत्येक व्यंगचित्रकार डिस्ने बनू शकत नाही.
आम्ही माळे फुलवली...हत्तीच्या पाठीचे दगड फोडून त्यांची माती केली.. निबिड काटेरी वांझ भूमी पिकवली तिची कूस भरली ..निसर्ग ..पांढरपेशे शेतीअवलंबी घटक ...अडते दलाल..सरकार अश्या सर्व अस्मानी सुलतानी शत्रूंना टक्कर देत आम्ही संघर्षमय जीवन जगतो. शेतकरी भ्याड नसतो तर आल्या दिवशी या सर्वांशी झुंजणारा तो एक योद्धा असतो.
आम्ही ताऱ्यांचे गुज ऐकले, नक्षत्रांचे देणे घेणे समजून घेतले, पशु पक्षी आमच्या कानात बोलतात, माती आमच्याशी हितगुज करते..हजारो वर्षे अश्या ठोकताळ्यातून आम्ही शेती पिकवतो. आता तर आम्ही आधुनिकतेची कास धरली आहे. प्रत्येक शेतकरी हा एक सृजनशील शास्त्रज्ञ असतो. तो किमयागार आहे. शेती कशी करावी हे त्याला शिकवण्याची गरज नाही.
शेतकरी हा शोषित आहे. व्यवस्था सर्व अंगाने त्याचे शोषण करत आहे. तो आधुनिक भांडवलशाही व्यवस्थेतील शुद्र आहे.
त्याला पोकळ आणि दांभिक मदतीची नाही तर समान धोरणाची गरज आहे. लांब पल्ल्याच्या उपाययोजनांची गरज आहे. जो त्याच्या न्याय्य हक्क आहे जो न्याय, सवलती आणि सरंक्षण उद्योग क्षेत्राला मिळते तो न्याय शेतीला लागू झाला पाहिजे. शेतीच्या क्षेत्रात ग्रामीण भागात आधुनिक इन्फ्रास्ट्रक्चर उभे राहिले पाहिजे. रस्ते, फोनलाईन्स, विजेचे जाळे, ब्रॉडबंड व सर्व प्रकारच्या सुविधा. त्याला उद्योगक्षेत्राप्रमाणेच मोठमोठी कर्जे मिळाली पाहिजेत. त्याला संपूर्ण संरंक्षण मिळाले पाहिजे. अडते दलाल यांची या क्षेत्रातून कठोरपणे हकालपट्टी करून एक पूर्णपणे नवीन विक्री व्यवस्था उभी राहिली पाहिजे. हे सगळे सहज शक्य आहे. गरज आहे ती राजकीय इच्छाशक्तीची आणि दांभिक नव्हे तर खऱ्याखुऱ्या सदभावनेची.
आणि हे करायची इच्छा नसेल तर ....
सर्व अंमली पदार्थांच्या उत्पादनावरील बंदी उठवावी.
त्याची बाजारपेठ मुक्त करावी. शेतकरी अफिम, गांजा, चरस, कोकेन पिकवतील. विकतील. सर्व साखर कारखान्यांना 100 % मद्यार्क बनवायची परवानगी द्यावी.
शेतकऱ्याने स्वत: च्या पोटाला लागते तेवढेच अन्नधान्य पिकवावे. इतर अतिरिक्त अन्नधान्य उत्पादन पूर्ण बंद करावे. बाकी उत्पादन या अंमली पदार्थांचे घ्यावे. आपण काही समाज दत्तक घेतलेला नाही की लोकांना फुकट पोसायचा ठेका घेतलेला नाही.
हे मोफत अन्नछत्र आता बंद झालेच पाहिजे.
©सुहास भुसे.
त्यातून शेतकऱ्यांबद्दल साधारण दोन प्रतिक्रिया उमटतात. एक म्हणजे दयाभाव ..कणव.
आणि दूसरी तिरस्कार ..
दूसरीमुळे शेतकरी भेकड भ्याड आहे फुकट्या आहे पॅकेजेस वर जगणारा भिकारी आहे लफडेबाज आहे कांगावाखोर आहे अशी मते बनतात व व्यक्त होतात.
ती मते गिरीश कुबेरांपासून खडसे गडकरी ते केंद्रीय कृषीमंत्री राधामोहन यांच्यापर्यन्त सर्वांनी प्रतिनिधिक म्हणून वेळोवेळी व्यक्तही केली आहेत.
पहिल्या कणवेतुन मानभावी सल्ले मिळतात. आधुनिकतेची कास धरा, बाजारपेठेचा अभ्यास करा, उत्पादन वाढवा किंवा सदभावना म्हणून भिक स्वरूप सामाजिक मदतीचे तुकडे (खटकेल पण वास्तव आहे) असे प्रकार होतात. नामचा प्रयोग त्यातलाच. किंवा 10 हजारानी 25 कोटिची मदत त्यातलीच.
शेतीविषयक वास्तव समजून घेतले तर या विधानामागचे कारण लक्षात येईल.
शेतकरी आता जुन्या ग्रामीण कादंबऱ्यात असतो तसा राहलेला नाही. तो अत्याधुनिक बी बियाणे वापरतो. आधुनिक पद्धतीने सिंचन करतो. ड्रीप तुषार सिंचन आणि त्यातलेही लेटेस्ट प्रयोग. खते आणि औषधे यांचे अचूक परीक्षण करून त्यातले लेटेस्ट आणि परिणामकारक ते तो वापरतो. इतकी आधुनिकता.
उत्पादन वाढीची कमाल मर्यादा त्याने गाठलेली आहे केव्हाच. अन्नधान्याबाबतची स्वयंपूर्णता याचेच द्योतक आहे. पिकांचे वेगवेगळे प्रयोग तो करतो. सर्व प्रकारची पिके आणि यांचे प्रयोग सुरु असतात.
तो सकाळी ७ ला शेतात चक्कर मारतो. रोगराई किडीचे निरीक्षण करून सकाळी ८ योग्य औषधाचे नियोजन करून त्याची फवारणी सुरु असते. इतकी तत्परता.
बाजारपेठेचा मागच्या अनेक वर्षांचा ठोकताळा अंदाज त्याच्या कडे असतो. शेतकरी आता सुशिक्षित असतात. ते नेट वापरतात. विविध app वापरतात. पण हे सगळे अंदाज चुकत नसतात तर मुद्दाम चुकवले जातात.
आणि अजून नेहमीचा फंडा असतो कि अमुक एकाने बघा जरबेरा लावून अस उत्प्पन्न घेतले. तमक्याने शेवगा लावून फलाना केले. बिस्तान्याने गुलाब लावून लाखो कमवले.
लाखातील एखाद्या दुर्मिळ उदाहरणाचे जनरलायझेशन होऊ शकत नाही.
पेट्रोल पंपावर काम करणारा प्रत्येकजण धीरुभाई बनू शकत नाही.
प्रत्येक वर्कशॉपवाला जमशेदजी बनू शकत नाही.
प्रत्येक गवंडी अडाणी अंबानी बनू शकत नाही.
प्रत्येक व्यंगचित्रकार डिस्ने बनू शकत नाही.
आम्ही माळे फुलवली...हत्तीच्या पाठीचे दगड फोडून त्यांची माती केली.. निबिड काटेरी वांझ भूमी पिकवली तिची कूस भरली ..निसर्ग ..पांढरपेशे शेतीअवलंबी घटक ...अडते दलाल..सरकार अश्या सर्व अस्मानी सुलतानी शत्रूंना टक्कर देत आम्ही संघर्षमय जीवन जगतो. शेतकरी भ्याड नसतो तर आल्या दिवशी या सर्वांशी झुंजणारा तो एक योद्धा असतो.
आम्ही ताऱ्यांचे गुज ऐकले, नक्षत्रांचे देणे घेणे समजून घेतले, पशु पक्षी आमच्या कानात बोलतात, माती आमच्याशी हितगुज करते..हजारो वर्षे अश्या ठोकताळ्यातून आम्ही शेती पिकवतो. आता तर आम्ही आधुनिकतेची कास धरली आहे. प्रत्येक शेतकरी हा एक सृजनशील शास्त्रज्ञ असतो. तो किमयागार आहे. शेती कशी करावी हे त्याला शिकवण्याची गरज नाही.
शेतकरी हा शोषित आहे. व्यवस्था सर्व अंगाने त्याचे शोषण करत आहे. तो आधुनिक भांडवलशाही व्यवस्थेतील शुद्र आहे.
त्याला पोकळ आणि दांभिक मदतीची नाही तर समान धोरणाची गरज आहे. लांब पल्ल्याच्या उपाययोजनांची गरज आहे. जो त्याच्या न्याय्य हक्क आहे जो न्याय, सवलती आणि सरंक्षण उद्योग क्षेत्राला मिळते तो न्याय शेतीला लागू झाला पाहिजे. शेतीच्या क्षेत्रात ग्रामीण भागात आधुनिक इन्फ्रास्ट्रक्चर उभे राहिले पाहिजे. रस्ते, फोनलाईन्स, विजेचे जाळे, ब्रॉडबंड व सर्व प्रकारच्या सुविधा. त्याला उद्योगक्षेत्राप्रमाणेच मोठमोठी कर्जे मिळाली पाहिजेत. त्याला संपूर्ण संरंक्षण मिळाले पाहिजे. अडते दलाल यांची या क्षेत्रातून कठोरपणे हकालपट्टी करून एक पूर्णपणे नवीन विक्री व्यवस्था उभी राहिली पाहिजे. हे सगळे सहज शक्य आहे. गरज आहे ती राजकीय इच्छाशक्तीची आणि दांभिक नव्हे तर खऱ्याखुऱ्या सदभावनेची.
आणि हे करायची इच्छा नसेल तर ....
सर्व अंमली पदार्थांच्या उत्पादनावरील बंदी उठवावी.
त्याची बाजारपेठ मुक्त करावी. शेतकरी अफिम, गांजा, चरस, कोकेन पिकवतील. विकतील. सर्व साखर कारखान्यांना 100 % मद्यार्क बनवायची परवानगी द्यावी.
शेतकऱ्याने स्वत: च्या पोटाला लागते तेवढेच अन्नधान्य पिकवावे. इतर अतिरिक्त अन्नधान्य उत्पादन पूर्ण बंद करावे. बाकी उत्पादन या अंमली पदार्थांचे घ्यावे. आपण काही समाज दत्तक घेतलेला नाही की लोकांना फुकट पोसायचा ठेका घेतलेला नाही.
हे मोफत अन्नछत्र आता बंद झालेच पाहिजे.
©सुहास भुसे.
No comments:
Post a Comment